27 maja to dzień, w którym obchodzimy trzydziestolecie odrodzenia samorządu terytorialnego. Od tego momentu Polacy odzyskali wpływ na decydowanie o swoim mieście, swojej dzielnicy, swojej ulicy. 30 lat temu miały miejsce pierwsze wolne wybory do władz terytorialnych.
Władzę uchwałodawczą w naszym mieście sprawuje Rada Miasta Krakowa, składająca się z 43 radnych. Obecnie jej przewodniczącym jest Dominik Jaśkowiec.
Władza wykonawcza natomiast sprawowana jest przez urząd Prezydenta Miasta. Urząd ten został powołany 16 kwietnia 1792 roku i był bezpośrednio związany z wprowadzeniem, rok wcześniej, Prawa o miastach. Prezydent Krakowa wybierany jest w wyborach powszechnych. Obecnie te funkcje sprawuje Profesor Jacek Majchrowski.
27 maja to dzień, w którym rozpoczynamy Tydzień Samorządu Terytorialnego. W każdym dniu, począwszy od dzisiaj, będziemy przybliżać Wam sylwetki prezydentów Miasta Krakowa od roku 1990.
Jako pierwszy, urząd Prezydenta Miasta Krakowa III RP, objął Jerzy Rościszewski, wygrywając wybory w Radzie Narodowej w 1990 roku. Objęcie urzędu nastąpiło 9 lutego. Z uwagi na status miasta jego prezydentura łączyła się także z wykonywaniem obowiązków wojewody. Podczas jego kadencji przygotowywano regulacje sytuujące miasto jako gminę. Jerzy Rościszewski swój urząd sprawował przez 131 dni i złożył go 20 czerwca 1990 roku.
Po Jerzym Rościszewskim Rada Miasta na Prezydenta Miasta Krakowa wybrała Jacka Woźniakowskiego. Objęcie stanowiska nastąpiło 20 czerwca 1990 roku. Jego urzędowanie zbiegło się w czasie z przełomem ustrojowym. To właśnie te wydarzenie ukierunkowały najpilniejsze zadania: wdrożenie systemu funkcjonowania nowej gminy i jej samorządu oraz uregulowanie jej spraw majątkowych. Jacek Woźniakowski wszedł do władz miasta z wizją Krakowa, jako pomostu między Wschodem a Zachodem Europy. Wyrazem tego było przygotowanie koncepcyjne i organizacyjne otwartego w 1991 roku Międzynarodowego Centrum Kultury (MCK). Od 1990 roku był zaangażowany w prace Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Urząd prezydencki pełnił do 11 stycznia 1991 roku.
Trzecim prezydentem odrodzonego samorządu został Krzysztof Bachmiński. Objęcie urzędu nastąpiło 7 lutego 1991 roku. Dwa miesiące później dokonano podziału Krakowa na 18 dzielnic stanowiących samorządowe jednostki pomocnicze. W 1992 roku opracowano i przyjęto Statut Miasta Krakowa i Regulamin Rady Miasta Krakowa. Podczas kadencji Krzysztofa Bachmińskiego utworzono Straż Miejską oraz powołano Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. W ręce miasta trafiło także zarządzanie szkolnictwem podstawowym.
Urząd Krzysztofa Bachmińskiego zbiegł się w czasie ze sporami w obrębie Rady Miasta, która nie miała poparcia wśród mieszkańców Krakowa. Konflikt pomiędzy Radą a Zarządem Miasta o zakres kompetencji doprowadził do złożenia dymisji z urzędu prezydenta.
Krzysztof Bachmiński zakończył prezydenturę 30 września 1992.
Na kolejnego prezydenta III RP Rada Miasta Krakowa wybrała Józefa Lassotę. Objęcie urzędu miało miejsce 9 października 1992. Podczas jego prezydentury umocniono model nowoczesnego gospodarowania miastem. Od 1993 roku miasto przejęło z rąk administracji państwowej placówki oświatowe i kulturalne, co znacznie poszerzyło zakres zadań samorządu. Wiązało się to także z nowym ujęciem finansów miasta – wprowadzono budżet zadaniowy.
Za jego kadencji rozpoczęto dwie istotne inwestycje – budowę Krakowskiego Centrum Komunikacyjnego oraz Krakowskiego Szybkiego Tramwaju. W czasie trwania jego prezydentury zainaugurowano program „Kraków 2000 – Europejskie Miasto Kultury”. Otwarto także Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”.
Józef Lassota złożył urząd 4 listopada 1998 roku.
Objęcie urzędu Prezydenta Miasta Krakowa przez Andrzeja Gołasia miało miejsce 4 listopada 1998 roku. Podczas jego kadencji utworzono Strategię Rozwoju Krakowa, przyjętą w 1999 roku. W jej realizacji skupiono się przede wszystkim na infrastrukturze drogowej. Powstało między innymi skrzyżowanie ulic Monte Casino i Praskiej, Estakada w ciągu ulicy Lublańskiej i Opolskiej, wybudowano mosty: Zwierzyniecki, Kotlarski i Wandy. Utworzono także sieć gimnazjów i liceów. Za kadencji Andrzej Gołasia odbył się finał Festiwalu „Kraków 2000”, co uwieńczyło zdobyty przez Kraków tytuł Europejskiej Stolicy Kultury.
Andrzej Gołaś pełnił urząd przez 1476 dni i złożył go 19 listopada 2002 roku.
Tydzień Samorządu Terytorialnego kończymy z obecnie urzędującym Prezydentem Miasta Krakowa Jackiem Majchrowskim. Objęcie urzędu miało miejsce 19 listopada 2002 i trwa nieprzerwanie do dzisiaj. Podczas I kadencji ukończono budowę oczyszczalni ścieków „Płaszów II”, wymieniono nawierzchnię płyt Rynku Głównego, zmodernizowano ulicę Floriańską. Zakończono także prace renowacyjne na plantach. W czasie trwania II kadencji pod płytą Rynku Głównego wybudowano i otwarto oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Zmodernizowano też Mały Rynek i plac Wszystkich Świętych. Z infrastruktury drogowej przebudowano ronda: Mogilskie i Grzegórzeckie. W okresie III kadencji urzędowania Jacka Majchrowskiego zrealizowano duże inwestycje sportowo-kulturalne. Otwarto Kraków Arenę oraz Ice Kraków Congress Centre. Powstało także Muzeum Sztuki Współczesnej – MOCAK. Od początku 2015 roku rozpoczęto szereg kolejnych inwestycji w mieście, m. in. przebudowano ulicę Podwale a w wielu częściach miasto powstało nowe oświetlenie. W 2018 roku rozpoczęto realizację najdroższej inwestycji drogowej – budowę Trasy Łagiewnickiej, która ma zakończyć się pod koniec roku.
Jacek Majchrowski jest jednym z najdłużej urzędujących prezydentów polskich miast.