Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej
Koniec I wojny światowej przyniósł odbudowę państwa polskiego, którego istnienie przerwał III rozbiór Polski w 1795 r. Formowanie terytorium państwa polskiego rozpoczęte pod koniec 1918 r. trwało do 1922 r. i w takim kształcie przetrwało do wybuchu II wojny światowej.
1) Od listopada 1918 r. trwały zacięte walki polsko-ukraińskie o Lwów i tereny Galicji Wschodniej. Polakom udało się zająć Galicję Zachodnią do rzeki Zbrucz.
2) Jesienią 1920 r. wojska polskie pod dowództwem gen. Lucjana Żeligowskiego zajęły Wileńszczyznę. W 1922 r. Wilno z okręgiem zostało przyłączone do Polski.
3) Decyzja o przynależności Wielkopolski miała zapaść na konferencji pokojowej w Paryżu, lecz nim do tego doszło, pod koniec 1918 r. wybuchło powstanie wielkopolskie. Ostatecznie Wielkopolska, za zgodą obradujących w Paryżu mocarstw, została przyłączona do Polski.
4) Na konferencji pokojowej w Paryżu Gdańsk otrzymał status Wolnego Miasta.
5) Na Górnym Śląsku oraz na Warmii i Mazurach miały zostać przeprowadzone plebiscyty, w których ludność tam urodzona miała się wypowiedzieć za przynależnością do Niemiec lub do Polski. Obawiając się, że cały Śląsk będzie przyłączony do Niemiec, polscy patrioci wywołali powstania w 1919 i 1920 r. 20 marca 1921 roku odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku. Dzięki dużemu wysiłkowi organizacyjnemu władz niemieckich na teren plebiscytowy przybyło z głębi Niemiec aż 200 tys. osób urodzonych na Śląsku. Z Polski przyjechało jedynie ok. 10 tys. Na ogólną liczbę 1 191 tys. biorących udział, za Niemcami opowiedziało się 708 tys., za Polską 479 tys. W granicach Polski miał się więc znaleźć mały skrawek Górnego Śląska. Na początku maja wybuchło III powstanie śląskie. W jego wyniku międzynarodowa komisja zadecydowała o przyłączeniu do Polski ok. 1/3 obszaru plebiscytowego, na którym skoncentrowany był górnośląski przemysł.
6) Granica na Śląsku Cieszyńskim była sporna. Miał tam zostać przeprowadzony plebiscyt, do którego jednak nie doszło. W lipcu 1920 r. sporne tereny – Zaolzie, czyli Śląsk Cieszyński i Spisz z Orawą – przyznano Czechosłowacji. Po stronie czeskiej pozostało ponad 120 tys. Polaków.
7) Termin plebiscytu na Warmii i Mazurach – 11 lipca 1920 – przypadł na moment największego zagrożenia Rzeczypospolitej ze strony wojsk radzieckich. W atmosferze niepewności i strachu większość ludności wypowiedziała się za przynależnością do Niemiec. Przy Polsce pozostały jedynie niewielkie skrawki obszarów plebiscytowych na Mazurach i nad Wisłą.
8) Wojna polsko-bolszewicka
W marcu 1920 r. dowództwo Armii Czerwonej zatwierdziło plan wielkiej ofensywy na zachód, a na naradzie wojskowej w Smoleńsku (marzec 1920) opracowało plan ataku na Polskę. W tej sytuacji Piłsudski postanowił uderzyć na Rosję radziecką. 25 IV 1920 r. oddziały armii polskiej wspólnie z ukraińską armią Petlury rozpoczęły ofensywę w kierunku Kijowa – celem było wyzwolenie wschodniej Ukrainy i utworzenie tam niepodległego państwa ukraińskiego. 4 VII 1920 roku rozpoczęła się wielka ofensywa wojsk rosyjskich. Armia Czerwona zdobyła Mińsk, Grodno, Wilno, dotarła aż pod Warszawę. 15 sierpnia 1920 r. Polacy ruszyli do kontrataku i zmusili Armię Czerwoną do odwrotu (wydarzenie to czasem określa się jako „cud nad Wisłą”). Co roku w tym dniu obchodzone jest Święto Wojska Polskiego. Wojna polsko-bolszewicka zakończyła się podpisaniem traktatu pokojowego w 1921 r. i ustaleniem granicy polsko-radzieckiej.
18 marca 1921 r. w Rydze na Łotwie został podpisany pokój między Polską a Rosją radziecką. Granica miała biec na linii Dzisna-Dokszyce-Słucz-Ostróg-Zbrucz.
Oświadczenie rządowe z 1923 r. dotyczące wyznaczonych granic
Granice kraju zostały ostatecznie wytyczone w 1922 r.
Powierzchnia kraju
386 273 km² (1928 r.)
388 634 km² (1 stycznia 1938)
389 720 km² (po zajęciu Zaolzia w październiku 1938)
Długość granic
Całkowita długość granic Polski – 5529 km
Granice z sąsiednimi państwami według długości
z Niemcami – 1912 km
z ZSRR – 1412 km
z Czechosłowacją – 984 km
z Litwą – 507 km
z Rumunią – 349 km
z Wolnym Miastem Gdańsk – 121 km
z Łotwą – 109 km
granica morska – 71 km (z Mierzeją Helską 147 km)